Gisteravond laat in de trein, op de terugweg van een bezoek aan mijn ouders, luisterde ik naar John Cales cantate ‘Do not go gentle into that good night’. Prachtige muziek op een tekst van Dylan Thomas, over vaders die niet vredig horen in te slapen, maar moeten ‘rage against the dying of the light.’ Omdat het Youtube was, zag ik er voor het eerst beelden bij: een live-uitvoering in Nederland, met de kinderen van het Stedelijk Helmonds Concertkoor en het Metropole-orkest. Ineens viel me op dat Cale echt als twee druppels water leek op een oude foto van William Butler Yeats, tot en met het losse plukje haar, het zwarte strikje, de gebiologeerde blik die recht vooruit staarde in de verte.
Die foto van Yeats stond op het omslag van één van de eerste poëziebundels die ik ooit kocht, tijdens een dagje Amsterdam, bij Allert de Lange op het Damrak. Yeats had ik ontdekt in een bloemlezing van Engelstalige dichters in de schoolbibliotheek. Gedichten die me goed lagen: niet zo hermetisch als sommige modernistische poëzie en ook niet zo experimenteel van vorm, maar ook weer niet helemaal te begrijpen en zo muzikaal dat ze op liederen leken. Bovendien zong Yeats het liefst over verloren liefde en daar vond ik als onzekere puber een weemoedige troost in. Me inbeelden dat ik de liefde voorgoed had verloren voelde altijd nog een stuk beter dan de pijnlijke en beschamende realiteit: dat ik nog helemaal niks had gevónden wat op liefde leek en me grote zorgen maakte of dat in mijn aardse leven nog zou gebeuren. ‘Man is in love and love is what vanishes,/ What more is there to say?’ Een paar van die gedichten leerde ik uit mijn hoofd. Deels om zeker te weten dat ik ze overal bij me had, deels met de geheime hoop dat juist die melancholieke verzen de sleutel tot het hart van een meisje zouden kunnen zijn, als het moment daar was.
Er zijn veel ‘ouwelijke’ gedichten bij, valt me op als ik de bundel nu uit de kast pak en doorblader: gedichten die geschreven zijn vanuit het perspectief van iemand die oud is geworden en terugkijkt. Met een blik van verheven, filosofische of esthetische berusting, alsof de dichter niet alleen zijn woorden met elkaar heeft laten rijmen, maar ook zijn eigen leven met de wereld. Een blik waar ik me vroeger dus met die bundel in de hand in probeerde te oefenen, gefascineerd in de leegte turend als Yeats. Niet de beste manier om in contact met meisjes te komen trouwens.
Ondanks die ouwelijkheid en die pose van verheven berusting is er nog heel veel bij dat ik minstens zo mooi vind als toen. Sterker nog, ik bedenk terwijl ik dit schrijf dat me eerder diezelfde avond, toen we aan het eten waren, een paar regels door mijn hoofd waren gegaan. Mijn vader was aan het vertellen over muziekcomposities en arrangementen die hij ooit had gemaakt en die hij nu aan het verzamelen was, om er in zijn laatste actieve jaren nog iets mee te kunnen doen. Terwijl ik naar hem luisterde, flitsten er onwillekeurig regels voorbij uit één van Yeats’ laatste gedichten, waarin hij baalt dat hij geen nieuwe thema’s meer weet te bedenken en de oude thema’s uit zijn poëzie nog één keer recyclet (een gedicht over writer’s block dat hij met veel zelfironie ‘The Circus Animals’ Desertion’ noemde). Het eindigt met een opsomming van oude ketels, gebroken kannen, oud ijzer en ander afval en met de bekende woorden: ‘Now that my ladder’s gone/ I must lie down where all the ladders start/ In the foul rag and bone shop of the heart.’
Wacht eens even… Heb ik nou net zonder dat ik het zelf doorhad twee laatste opties naast elkaar in de weegschaal gelegd, twee exitstrategieën, twee manieren om op weg te gaan naar het einde? Draait het om een keuze tussen ‘razen tegen het wegstervende licht’ met Dylan Thomas of ‘neerliggen in de gore uitdragerij van het hart’ met Yeats? Eruitgaan met een knal of met een sisser? Het zal ook niet waar zijn, zeg. Zit ik even lekker te eten of achterover te leunen in de trein, komen de grote levensvragen weer aanschuiven, vermomd als dichtregels en Youtube-filmpjes.