Maandelijks archief: mei 2022

Wie is er bang voor inclusief onderwijs?

Veel docenten en schoolleiders vinden inclusiviteit een vanzelfsprekend doel van goed onderwijs, maar er zijn ook tegengeluiden. Kort geleden herplaatste het Nederlands Dagblad een opiniestuk dat al in De Volkskrant stond en waarin Jos van Remundt vindt dat scholen ‘inclusiviteit’ uit hun missie moeten schrappen. Het nastreven van inclusiviteit zou in de praktijk juist negatieve effecten hebben, namelijk dat kritische stemmen worden uitgesloten en dat het open gesprek stokt. Hij haalt Hannah Arendt erbij, ‘zelf gevlucht voor het nationaal-socialisme en bekend om haar inzichten in totalitaire systemen’, van wie we kunnen leren dat ‘op deze manier eenheid nastreven gevaarlijk is.’

Van Remundt vindt ook dat scholen het idee los moeten laten ‘dat de samenleving maakbaar is.’ Zijn waarschuwing voor inclusiviteit doet denken aan breder gehoorde geluiden over de gevaren van begrippen die sociale rechtvaardigheid uitdrukken. Multiculturalisme, woke, antiracisme, social justice warrior, deugen, Black Lives Matter: in oorsprong zijn het idealen of complimenten, maar de opiniepagina’s en Twitter staan vol met doembeelden waarin ze de westerse beschaving bedreigen.

Gepiep in de kruipruimte: Dostojevski en het superego

Het net verschenen nummer 89 van het Tijdschrift voor Slavische Literatuur staat vol met lezenswaardige artikelen over en vertalingen van Oekraïense literatuur van nu. Het bevat ook mijn essay ‘Gepiep in de kruipruimte: Dostojevski en het superego’ (hier online leesbaar). Dat gaat over de moeizame ontmoeting van de psychoanalyse met Dostojevski, vanaf Freuds felle aanval in zijn Dostojevski-essay uit 1928 tot Žižeks recentere oordelen. En over hoe de Russische schrijver ons kan leren om minder last te hebben van het superego, de unheimliche innerlijke stem die voortdurend kritiek levert op onze gedachten en daden.