Stel je voor: iemand pleegt een misdaad in het openbaar, maar de getuigen hebben het niet door en zien alleen een samenloop van omstandigheden. Stel je nu eens voor dat er miljoenen getuigen zijn, maar ze denken nog steeds dat het een toevallig incident is. Niemand houdt de dader verantwoordelijk. Nee, ik doel niet op bepaalde zittende regeringsleiders die nooit afgestraft worden voor hun rampzalige beleid, maar op James Bond in No Time to Die (2021). Spoiler alert, voor wie hem nog niet gezien heeft: ergens halverwege de nieuwste Bondfilm vermoordt de geheim agent zijn oude vijand Ernst Stavro Blofeld, in een streng bewaakte gevangenis. Daarbij speelt Bond het klaar om niet alleen de andere agenten, maar ook het filmpubliek in de zalen of thuis en de critici ervan te overtuigen dat het een ongelukje was.
Waarom lijkt het op een ongeluk? Dit zijn de feiten in het kort: Madeleine is Bonds liefje, maar ze is ook een psychotherapeute die Blofeld vaak in de gevangenis bezoekt. Een andere slechterik zet haar onder druk om een kunstmatig virus op haar pols mee naar binnen te smokkelen. Het virus is geprogrammeerd op het DNA-profiel van Blofeld, waardoor het alleen voor hem dodelijk is. Voor de cel ontmoet ze Bond, die hoopt dat zij Blofeld aan het praten krijgt. Hij en wij zien haar trillen en worstelen met zichzelf. Ze draait zich om om weg te lopen, Bond pakt haar nog bij haar pols, maar ze rukt zich los en verdwijnt. Uiteindelijk staat de held alleen tegenover Blofeld, de superschurk die alles wat Bond lief was heeft kapotgemaakt en die hem dat ook nog glimlachend inwrijft. Bond grijpt hem even bij zijn nek, maar laat snel weer los. Een toeziende agent roept Bond tot de orde, maar dan klinkt er een doffe klap: Blofeld is dood neergevallen. Alles lijkt erop te wijzen dat Bond het virus onbedoeld heeft overgebracht, toen hij zijn zelfbeheersing verloor.
Waarom is het een moord? Deze feiten ontbraken in het verhaal hierboven: als Bond Madeleine beetpakt, roept ze ‘niet doen’ en ‘James, je weet niet wat dit is’. Haar angstige blik gaat van haar pols naar zijn hand. Bond weet dan al dat er een kunstmatig, programmeerbaar DNA-virus bestaat: hij is er een scène eerder zelf bijna mee vermoord. Hij weet ook dat Blofelds vijanden dat wapen inmiddels in handen hebben en het gebruiken. Ruim voldoende voor een slimme agent om wél te weten wat hij aan zijn vingers heeft hangen.
Later, voordat hij Blofeld aanvliegt, fluistert hij hem toe, zo zacht dat hij het moet herhalen: ‘Sterf.’ Waarom zou iemand die zijn zelfbeheersing verliest bijna onhoorbaar fluisteren? En waarom zou hij dramatisch over sterven beginnen, als hij Blofeld alleen even vastpakt? Is het niet een beetje te toevallig dat Blofeld dan ook meteen sterft? En überhaupt, stond Bond niet bekend om zijn ijzeren zelfbeheersing? De oplossing van deze raadsels is dat het verlies van zelfbeheersing gespeeld is, een rookgordijn voor de andere agenten, terwijl de gefluisterde doodsbedreiging alleen voor Blofelds oren bestemd is. Bond snapt dat hij een unieke kans heeft om zijn aartsvijand met één aanraking naar de andere wereld te helpen, zonder dat het leidt tot een schandaal of tot strafvervolging.
Handig gedaan, ook door de filmmakers, die hun toeschouwers net zo hard in de luren hebben gelegd als Bond zijn collega’s. Nergens in de recensies of op het internet werd de mogelijkheid van een koelbloedige moord zelfs maar gesuggereerd. Kortom, de perfecte misdaad, uitgevoerd voor een extra hoge moeilijkheidsgraad onder de ogen van een miljoenenpubliek. En alles wat dat publiek ziet is een onfortuinlijk incident, waar Bond geen verantwoordelijkheid voor draagt. Sommige regeringsleiders zouden ervoor tekenen.