Het asielbeleid volgens Archie Bunker

Archie Bunker: I ain’t no bigot. I’m the first guy to say, ‘It ain’t your fault that youse are colored.’ (All in the Family, 1971)

Archie Bunker

Met zijn vooroordelen, zijn kolderieke schijnlogica en zijn xenofobe tirades zou Archie Bunker uit de serie All in the Family vandaag de dag geen massapubliek meer aan het lachen krijgen. Niet omdat het typetje achterhaald is, eerder het omgekeerde: het is de laatste jaren helemaal salonfähig geworden. Rechtse leiders als Wilders en Trump zouden hem als een geestverwant zien. Ook politici van het “redelijke midden” zouden waarschijnlijk stellen dat Archie’s opvattingen het in elk geval verdienen om serieus “gehoord” te worden. Veel journalisten zouden hem, in een valse pose van evenwichtigheid, portretteren als een typische “bezorgde burger” voor wie “de grens duidelijk bereikt is” (zoals de NOS onlangs de aanhang van Pegida omschreef).

Dat was vorige week weer te zien aan het voorbeeld van een krantenkop, die Archie bedacht had kunnen hebben: “Asielinstroom maakt woning onbereikbaar”. Het gaat om een verhaal dat in januari al eens door de NOS werd verbreid: dat sociale huurwoningen in Nederland schaarser worden door de toename van het aantal asielzoekers met een verblijfsvergunning. “Deze groep heeft een streepje voor op de woonmarkt. De wachtlijsten voor betaalbare huizen worden daardoor langer en langer voor Nederlanders”, stookte de Telegraaf, die een paar van die gedupeerde landgenoten aan het woord liet: “Toen ik bij de gemeente navraag deed over huurwoningen kreeg ik te horen dat ik beter dakloos op Schiphol had kunnen gaan zitten.” Het bericht werd door andere media overgenomen. In de kolommen eronder reageerden sommige bezorgde burgers al meteen met de oproepen tot brandstichting en burgeroorlog, die je wist dat gingen komen.

Misleidend en tendentieus aan die berichtgeving is niet alleen dat asielzoekers met een status niet automatisch aan een huis worden geholpen, zoals gesuggereerd wordt (ze staan net zo goed op lange wachtlijsten en andere wachters met een urgentieverklaring hebben soms nóg meer voorrang). De grootste gotspe is natuurlijk dat één bijkomende factor (de noodzaak om een aantal betaalbare woningen voor asielzoekers in te zetten) hier gemakshalve als dé oorzaak voor het groeiende tekort aan sociale huurwoningen wordt afgeschilderd. Dat heet causaal reductionisme en het is de klassieke manier om één kleine minderheid als zondebok aan te wijzen voor grotere, maatschappelijke problemen.

Een structurele oorzaak die hier wordt verzwegen is dat de woningmarkt op slot zit en dat er te weinig verhuisd wordt, zodat de gemiddelde wachttijd in Amsterdam langzaam is gestegen tot rond de tien jaar. Een andere oorzaak is dat de totale sociale woningvoorraad van Nederland net zo hard wegsmelt als het ijs op de noordpool. Huurhuizen van corporaties worden op grote schaal geliberaliseerd (naar de vrije sector overgeheveld) of verkocht. In de afgelopen tien jaar zijn er op die manier al tienduizenden huurwoningen uit de sociale woningvoorraad opgeofferd aan de macht van de markt en het worden er nog veel en veel meer. In het Woonakkoord van december 2013 heeft minister Blok bepaald dat één miljoen sociale huurwoningen (meer dan eenderde van het totaal) geliberaliseerd mag worden. Bovendien heeft hij de corporaties door een nieuwe verhuurdersheffing onder druk gezet om die woningen in de uitverkoop te gooien.

De Correspondent heeft onlangs laten zien waar dat toe leidt: buitenlandse investeringsmaatschappijen die duizenden huurwoningen tegelijk overnemen. In slechts tien transacties in 2014 werden 14.300 huurwoningen verkocht. “In een buitenwijk van Deventer val je in slaap in een doorsneewoning die je huurt van een woningbouwcorporatie. De volgende ochtend word je wakker in een belegging van een consortium van een Duits pensioenfonds en een Britse verzekeraar, aangevuld met investeerders uit de Arabische Golfstaten.”

Hoogleraar Volkshuisvesting Hugo Priemus heeft geen goed woord over voor dit kabinetsbeleid. Hij constateert een toenemend tekort aan sociale huurwoningen in de steden voor mensen met een bescheiden inkomen. “En als je dan op grote schaal sociale huurwoningen gaat verkopen aan beleggers, ja dan ben je aan het spookrijden op de woningmarkt.” Logisch dat de wachtlijsten langer worden en de wachttijd verder oploopt.

Als er één hoofdoorzaak aangewezen moet worden voor het tekort aan sociale huurwoningen, dan is het dus dat kabinetsbeleid, niet de verstrekte verblijfsvergunningen (circa 13.000 over heel 2014). Volgens burgemeester Jos Wienen van Katwijk, ook voorzitter van de asielcommissie van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, heeft het kabinet de verantwoordelijkheid om te zorgen dat er méér sociale huurwoningen komen. “De vraag naar dat soort woningen neemt toe, op dit moment heeft het kabinet juist het plan het aantal te verminderen. Dat kan echt niet.”

Ondertussen pleit Wilders met steun van alle bezorgde burgers voor onmiddellijke afschaffing van de voorrangsregeling voor asielzoekers. Een paar weken geleden kreeg dat voorstel zelfs steun op Joop.nl, waar Han van der Horst twee redenen gaf. De eerste was een gelijkheidsbeginsel: immigranten verdienen “alle rechten en plichten die bij het bestaan in Nederland horen”, maar “ook alle shit”. Als het aan Van der Horst ligt kunnen ze een sociale huurwoning de eerste tien jaar dus vergeten en moeten ze maar zoeken naar “kleine kamertjes en inhalige hospita’s”. Dat er nauwelijks nog inhalige hospita’s bestaan, dat een Afghaan op een AZC en een geboren Amsterdammer die bij zijn ouders woont allesbehalve gelijke kansen hebben op een woningmarkt waar toch al niets betaalbaars vrijkomt, dat een succesvolle integratie met opleiding of baan staat of valt met een dak boven je hoofd en geen stapelbedje, dat snelle plaatsing bovendien cruciaal is voor de doorstroom op de volle AZC’s, – dat zijn allemaal factoren waar Van der Horst aan voorbijgaat.

Zijn tweede reden was nog bedenkelijker: dat zo’n voorrangsregel beter kan verdwijnen omdat hij “vreemdelingenhaat in de hand werkt”. Als dat het doorslaggevende criterium is, kunnen we ook wel de gratis cursussen op AZC’s afschaffen, omdat de PVV daarover valt, of gewoon geen vreemdelingen meer toelaten, zodat ze ook niet gehaat kunnen worden. Alleen hebben we dan zonder het te beseffen de logica van Archie Bunker overgenomen, die tegen zijn dochter zegt: “Never talk to strangers, unless you know them very well.”

Het is deze dagen niet alleen hard nodig om onomwonden op te komen voor een humaan asielbeleid en een sociaal huisvestingsbeleid, maar vooral om zichtbaar te maken wat die thema’s echt met elkaar te maken hebben. Op sociaal-economisch gebied is het beleid al jarenlang om collectieve voorzieningen uit te hollen en over te leveren aan de mechanismen van de markt, terwijl de politieke discussie, gegijzeld door een stel Archie Bunker-imitators, steeds maar weer over immigratie, multiculturalisme en islam gaat. Dat asielzoekers nu de schuld krijgen van het tekort aan sociale huurwoningen laat precies zien hoe die twee tendensen elkaar versterken.

Dit bericht staat ook op Joop.nl.

3 thoughts on “Het asielbeleid volgens Archie Bunker

  1. Jona

    Helemaal mee eens. Ik moest denken aan de anekdote over de drie dikke mensen die in een roeiboot gingen zitten en de graatmagere vierde, toen die als laatste instapte, de schuld gaven dat de boot zonk: de zwaarste problemen zijn veroorzaakt door liberaal wanbeleid, niet doordat er nu nog wat mensen bij komen.

  2. Pingback: De actualiteit van Shakespeare: over Kings of War | Joris Verheijen

Laat een reactie achter op Joris Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *

* Copy This Password *

* Type Or Paste Password Here *